کاشف اسرار-هادی تیزهوش تابان*بر اساس آخرین آمار منتشره توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان صادرات در ١١ ماه سال ١۴٠٠ به یک میلیون و ٣۵ هزار و ۶٠٣ تن به ارزش ۵٣٩ میلیون و ٣٩٣ هزار و ٣۵ دلار رسید و میزان واردات هم در مدت زمان مذکور ٣ میلیون و ٢۶٢ هزار و ۶۴١ تن به ارزش یک میلیارد و ۴۵١ میلیون و ٢٠۶ هزار و ٢٣۶ دلار بوده است که بر این اساس ارزش صادرات ایران به روسیه نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، 20 درصد رشد داشته‌ و در سوی دیگر نیز ارزش واردات از روسیه هم در مدت مذکور، ۵٢ درصد افزایش یافته ‌است.

عمده اقلام عمده صادراتی شامل میوه های خوراکی ـ مواد پلاستیکی و اشیاء آن ـ سبزیجات، نباتات، ریشه ها و غده های زیرخاکی خوراکی ـ چدن، آهن و فولاد ـ فرآورده ها از سبزیجات و میوه ها بوده است و عمده اقلام عمده وارداتی شامل چربی ها و روغن های حیوانی یا نباتی ـ غلات ـ چوب و اشیاء چوبی ـ سبزیجات، نباتات، ریشه ها و غده های خوراکی می باشد.

پیش بینی می شود با اتفاقات روی داده در منطقه همچنان روند توسعه تجارت ایران با روسیه تداوم یابد. زیرا موضع گیری سایر کشورها در خصوص وقایع اخیر بر مناسبات تجاری آنان تاثیر گذار خواهد بود و قطعاً جمهوری اسلامی ایران این توان را خواهد داشت تا بخشی از نیازهای کشورهای همسایه و منطقه را به خوبی تامین نماید.

بررسی اجمالی تجارت فی مابین فدراسیون روسیه با اتحادیه اروپا و همچنین آمار اقلام صادراتی جمهوری اسلامی ایران بیانگر آن است که محصولات مشترک زیادی در بین دو لیست مذکور وجود دارد و جمهوری اسلامی ایران، در بسیاری از اقلام مورد نیاز روسیه که تا پیش از این توسط اروپا تامین می گردید، توان تولید و صادرات را داشته است. اما از سوی دیگر این به آن معنا نیست که جمهوری اسلامی ایران می تواند به سادگی جایگزین اتحادیه اروپا در تامین اقلام مورد نیاز فدراسیون روسیه گردد و شاید این اتفاق در درصد بسیار اندکی از اقلام موجود رخ دهد. زیرا بازارهای هدف استانداردها، الزامات و سلایق خاص خود را دارند و ما برای آنکه بتوانیم در بخشی از بازار خاص روسیه جایگزین اتحادیه اروپا گردیم، نیاز است تا با برگزاری نشست های مشترک این استانداردها، الزامات، سلایق را شناسایی نماییم و نتایج آن را به تولیدکنندگان ابلاغ کنیم تا در نهایت تولید محصولات بر اساس خواست بازار هدف (فدراسیون روسیه) صورت پذیرد. این اقدام به طور حتم بلند مدت خواهد بود اما در نهایت موجب رشد تولید ملی و همچنین ارتقاء کیفیت محصولات تولیدی خواهد شد. در این مسیر بهره مندی از توان و دانش مجموعه های دانش بنیان، صنایع هایتک و نوآور می تواند بسیار مثمر ثمر واقع گردد.

به طور حتم تکیه بر صنایع نو آور موجب بهره مندی بیشتر ما از سهم بازار فدراسیون روسیه می شود.

 در کنار این موضوع ضرورت دارد تا زیرساخت های حمل و نقلی (زمینی، دریایی، ریلی و هوایی) نیز تقویت شود تا در ارسال کالاهای صادراتی دچار وقفه و مشکل نشویم.

از سوی دیگر مشکلات مربوط به ارز نیز باید مدیریت و بر طرف گردد ، راهکار بازگشت ارز حاصل از صادرات باید توسط مسئولین ارائه شود و همچنین نرخ تبدیل ارز در سامانه نیما و سایر ، می بایست از صادرکننده یبن 20 تا 30 کمتر محاسبه و دریافت گردد.

به بیان دیگر باید نگاه مان به توسعه صادرات غیر نفتی، نگاهی بلند مدت باشد و نباید تنها به فرصت های مقطعی و موقت دل خوش نماییم. این صحیح است که باید از فرصت های روی داده به خوبی استفاده نمود اما باید به گونه ای برنامه ریزی و رفتار نماییم که با از میان رفتن این فرصت ها نیز روند توسعه ای تجارت تداوم یابد. به عبارتی ضرورت دارد ابتدا برای از میان برداشتن نقاط ضعف و بهبود نقاط قوت داخلی گام برداریم و ارتقاء شاخص هایی مانند تولید کالای با کیفیت، با قیمت مناسب و بر اساس خواسته ها و الزامات بازار هدف را در دستور کار قرار دهیم، تا بتوانیم در گذر زمان در بازارهای هدف گذاری شده به خوبی نفوذ و جایگاه مستحکمی را در آن ایجاد نماییم. به طور حتم بهره برداری از فرصت های محیطی نیز می تواند در تسریع این روند تاثیر گذار باشد و دسترسی به اهداف اقتصادی تعیین شده را تسهیل نماید.

رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه*